Locatiebijzonder


Emile Seipgens, schrijver

Emile SeipgensEmile Seipgens (1837-1896) is in Roermond vooral bekend als schrijver van de Opera-Bouffe "Schinderhannes". Hij werd als zoon van een Roermondse bierbrouwer geboren. Al tijdens zijn (priester)studie aan het Roermondse Bisschoppelijk College schreef hij gedichten die gepubliceerd werden door het Roermondse Letterkundige Genootschap "De Lelie". Hij werd secretaris van het genootschap en ondertekende als zodanig ook het document dat dr. Pierre Cuypers als lid van het genootschap vastlegde. Gedichten van zijn hand op 17 jarige leeftijd zijn o.a. "de laatste Noorman" en "De Vadermoord". Later schrijft hij o.a. "Ne waor Marie, ne waor?" en "Miserere".

 

Jacob Hiegentlich, schrijver

Jacob Hiegentlich (1907-1940) is dankzij Stichting Rura weer onder de Roermondse aandacht gebracht. Als 15-jarige scholier schreef hij zijn eerste gedichtenbundel "Die rote Nacht, Spätjahr". In zijn werk neemt hij veelal Roermondse vooraanstaande burgers op de korrel. Zijn vader, de Roermondse textielhandelaar Sallie Hiegentlich, kocht de volledige oplage van zijn op 17-jarige leeftijd geschreven eerste roman "Het zotte vleesch". De inhoud van het boek zou de Roermondse burgers teveel kunnen beledigen. De oplage werd vernietigd, maar een bewaard gebleven exemplaar heeft in 2007 geleid tot een herdruk door Stichting Rura ter herdenking van zijn 100ste geboortedag.

 

Halewijn-literatuurprijs

Geen subsidie, geen prijs. In 2015 lijkt de Halewijn-literatuurprijs ter ziele. De stad die eerder al haar stadsdichter weg heeft bezuinigd draait nu ook dit literaire juweel de nek om. Onze politiek krijgt alleen de handen op elkaar voor opgeschroefde taxatierapporten en miljoenenbedragen. Niet voor kleinschalige pareltjes. Hadden pareltjes niet iets met zwijnen?

Update: in 2016 wordt alsnog de Halewijn-literatuurprijs 2015 uitgereikt en wordt doorgegaan met dit pareltje...

Sinds 1987 werd jaarlijks de Halewijn-literatuurprijs uitgereikt, oorspronkelijk ingesteld door de Stichting "Kring 84". De laatste jaren organiseerde de Stichting Literatuurstad Roermond namens de gemeente Roermond de prijsuitreiking. De prijs bestond uit een geldbedrag (€ 1.000,-) en een bronzen beeld (foto) van Roermondse beeldhouwer Dick van Wijk.

De ontvanger van de prijs was telkens een nog relatief onbekend literair talent dat op basis van een bijzondere uitgave (en meestal zijn of haar gehele oeuvre) het volgens een vakjury verdiende om deze extra aandacht te krijgen. De tegenwoordig bekendste ontvangers van de prijs waren Arthur Japin (1998) en Tommy Wieringa (2002), qua bekendheid in Roermond op de voet gevolgd door Jan Huyskens (1987) en Ton van Reen (1988).

Hans van Bergen, stadsdichter

Hans van Bergen (1958) is Roermond's eerste officiële stadsdichter. In 2004 won hij deze verkiezing en sindsdien is hij niet meer weg te denken uit literair Roermond. Zijn eerste stadsgedicht schreef hij voor de nieuwjaarsreceptie op 5 januari 2005 van gemeente Roermond. Als stadsdichter schrijft hij jaarlijks diverse stadsgedichten die ingaan op actualiteit en politiek met betrekking tot Roermond. Hij zorgt bij raadsvergaderingen voor een poëtische en kritische inleiding. Bovendien is hij betrokken bij tal van Roermondse evenementen. Ruim zes jaar na zijn verkiezing werd deze functie wegbezuinigd. Onbegrijpelijke (intellectuele) armoede bij iedereen die zich stadsbestuurder durft te noemen. Lof der zotheid! 

 

Charles Ruys de Beerenbrouck, minister-president uit Roermond

Jonkheer Charles Ruys de BeerenbrouckJonkheer Charles Ruys de Beerenbrouck (1873-1936) is de eerste minister-president van Roermondse origine. Ruys de Beerenbrouck leidde liefst 3 kabinetten namens de Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP) van 1918 tot 1922, van 1922 tot 1925 en van 1929 tot 1933. Bovendien was hij voorzitter van de Tweede Kamer van 1925 tot 1929 en van 1933 tot 1936. Deze politieke periode wordt aangeduid als het "interbellum".

Na Ruys de Beerenbrouck volgden er nòg twee Roermondse premiers.

Louis Beel, minister-president uit Roermond

Louis BeelLouis Beel (1902-1977) was Roermond's tweede minister-president. Namens de Katholieke Volkspartij (KVP) leidde hij twee naoorlogse regeringen: van 1946 tot 1948 en van 1958 tot 1959. Louis Beel stond bekend als de "Onderkoning van Nederland". Hij was een vooraanstaande, vertrouwde adviseur van koningin Juliana en stond als formateur aan de wieg van meerdere centrumrechtse kabinetten in de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw. Hij was minister-president, lid van de Tweede Kamer, minister, lid van de Raad van State, vicepresident van de Raad van State, Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon en minister van Staat.

Jo Cals, minister-president uit Roermond

Jo CalsJo Cals (1914-1971) was de derde en (voorlopig?) laatste Roermondse minister-president. De regering Cals had zitting van 1965 tot 1966 en viel door de roemruchte "nacht van Schmelzer". Het was zes jaar na het vorige "Roermondse" kabinet (van Beel). Het is een Rooms-Rood kabinet, met Cals' eigen KVP en ARP plus PvdA.

Voor zijn premierschap was Cals 11 jaar minister van onderwijs, mede onder Louis Beel (1952-1963). Cals realiseerde de 'Mammoetwet' voor het voortgezet onderwijs.

Sinti-Bedevaart naar Kapel in 't Zand

Jaarlijks trekken de Sinti naar de Roermondse Kapel in 't Zand om een culturele bedevaart te vieren. Deze Sinti-pelgrimage is 1982 ontstaan en inmiddels tot een nieuwe traditie uitgegroeid. Hele Sintifamilies komen vanuit Nederland en het buitenland jaarlijks in juli naar deze bedevaartplaats in Roermond. Ze plaatsen hun caravan of camper aan de rand van de stad en houden diverse diensten en feesten. Tijdens een processie naar Kapel in 't Zand wordt een beeld van Maria meegedragen.

Iedereen is van harte welkom bij de diensten en festiviteiten. Het is niet enkele een religieuze aangelegenheid. Tijdens het vierdaagse verblijf in Roermond is er ook veel aandacht voor de Sinti cultuur en muziek. Burgers kunnen op een prettige manier kennis maken met de families en hun bijzondere cultuur.

Dr. Pierre Cuypers, architect, bouwmeester en ontwerper

Verreweg de beroemdste Roermondenaar is dr. Pierre Cuypers (1827-1921). Deze architect, rijksbouwmeester, ontwerper en projectontwikkelaar heeft een gigantische hoeveelheid kerken en gebouwen op zijn naam staan. Bovendien zijn er meubels, interieurs en allerlei kunstvoorwerpen door hem ontworpen. De bekendste bouwwerken van zijn hand: het Rijksmuseum, het Centraal Station van Amsterdam en het Kasteel De Haar. Ook de troon in de Haagse Troonzaal is een ontwerp van Cuypers. Hij heeft vanuit Roermond alleen al meer dan honderd kerken in heel Nederland en Europa gebouwd en gerestaureerd.

Het oude kerkhof

Het oude kerkhof van Roermond (www.oudekerkhofroermond.nl) is een bijzonder monument. Het stamt uit 1785, kort nadat het verbod werd uitgevaardigd om overledenen niet meer te begraven in kerken en binnen de stadsmuren. De locatie nabij de Kapel in 't Zand was destijds nog een veld buiten de stad waar al een kleine Joodse begraafplaats lag. Het kerkhof wordt in Roermond d´n Aje Kirkhoaf genoemd. Het kerkhof laat nog altijd de splitsing zien tussen de verschillende religies die Roermond rijk is en was: Rooms-Katholiek, Protestants en Joods. De religies zijn fysiek op het kerkhof gescheiden door hoge muren. De huidige indeling van de begraafplaats is een gevolg van een ontwerp van dr. Pierre Cuypers die in 1858 als stadsarchitect van Roermond zorgde voor een nieuwe lineaire indeling naar het voorbeeld van de Luikse begraafplaats Robermont.

Moord op de Kartuizers

Op 23 juli 1572 vielen Willem van Oranje's troepen het katholieke Roermond binnen. De Tachtigjarige Oorlog is in volle gang. De stad Roermond wordt na een belegering ingenomen. De troepen van Willem van Oranje krijgen "als beloning" de vrijheid om te plunderen. In het Kartuizerklooster worden daarbij 12 kartuizer monniken op gruwelijke wijze vermoord. Een dertiende slachtoffer is de secretaris van de eerste Roermondse bisschop (Lindanus) die zich in het klooster schuilhield. De zwaar verminkte dertien lijken worden vervolgens publiekelijk tentoongesteld in de stad.

 

Schinderhannes beeldenroute

U kunt de personages uit de Opera-Bouffe Schinderhannes van de Roermondse schrijver Emile Seipgens als beeldenroute tegenkomen in de binnenstad van Roermond. De route loopt vanaf het beeld van Emile Seipgens bij de Steenen Brug (hoek Roersingel-Brugstraat) tot aan het beeld van kastelein Schwarze Peter op de hoek Heilige Geeststraat-Pollartstraat.

 

Sinds 1970 zijn er telkens nieuwe beelden toegevoegd om uiteindelijk in 2002 tot de huidige beeldengroep te komen. De kunstwerken zijn geschonken door individuele ondernemers, winkeliersverenigingen en de gemeente Roermond. Ze zijn overigens regelmatig slachtoffer geworden van vernieling en diefstal. De huidige beelden van de geliefden uit de Opera (Schinderhannes en Florenske) zijn beide nieuwe ontwerpen, na de diefstal van de eerste versies. Bovendien staan de meeste beelden inmiddels niet meer op hun oorspronkelijke plek.

 

De gebrandschilderde ramen van Kapel in 't Zand

De ramen in het schip van de Kapel in ’t Zand werden in de Tweede Wereldoorlog verwoest en naderhand vervangen door kathedraalglas. In de jaren 80 werd de Kapel in ’t Zand gerestaureerd en als sluitstuk werd aan Eugène Laudy (Heerlen, 1921 ) opdracht gegeven nieuwe ramen te ontwerpen. Het sprak vanzelf dat de persoon van Maria in meerdere ramen in beeld werd gebracht, want al eeuwenlang wordt op deze plek Maria vereerd onder de titel Onze Lieve Vrouw in ’t Zand. In de zestien ramen wordt het leven van Jezus in beeld gebracht, juist ook in relatie tot zijn moeder. De ramen werden vervaardigd bij Atelier Flos in Tegelen.

Hoogwater in Roermond

Als stad aan de Maas heeft Roermond uiteraard ook regelmatig natte voeten. Net voor door Kerst van 1993 en in 1995 zijn de laatste twee grote overstroming geweest, waarbij vele huishoudens werden geevacueerd en forse schade hebben geleden. Het waren de grootste overstromingen (achtereenvolgend 20,85 meter en 20,92 meter boven NAP) sinds 1926 (21,52 meter). Sindsdien zorgen waterkeringen dat de woonwijken droog blijven. Een groot deel van de waterkeringen zijn demontabel, zodat Roermond niet achter keermuren en dijken is verdwenen. Het uitzicht over de Maas en de Maasplassen blijft geweldig!

Cirque d'Hiver

Een waar fenomeen: ruim drie decennia Cirque d’Hiver in Roermond. En het is het enige Europese circus dat door vrijwilligers wordt georganiseerd! Jaarlijks zorgen Roermondenaren voor een wereldwijde trek van de beste circusartiesten naar Theaterhotel de Oranjerie. Gedurende de laatste dagen van het jaar vertonen ze hun kunsten in de Roermondse piste van Cirque d’Hiver, of zoals het tegenwoordig geafficheerd wordt: het Wintercircus.